صنعت جهانی بیمه بیش از یک دهه است که در حال پیگیری موضوع تاثیرات تکنولوژی بر فعالیت های بیمه گری می باشد و بر همین اساس سعی برآن داشته که تغییرات حاصله در روابط بیمه گر- بیمه گذار، متغیرهای بازار بیمه و مدل های کسب و کار بیمه گری را تحت بررسی و مد نظر قرار دهد. هر چند که مواردی مثل تغییرات بنیادین و اجتناب ناپذیر احتمالی در ریسک های جدید بیمه ای کمتر، مورد توجه و کنکاش قرار گرفته شده است.
ریسک های بیمه ای امروز، شامل طیف وسیعی از موارد جدیدی می شود و از مواردی همچون تغییرات آب و هوایی و مسایل زیست محیطی، شروع و به موارد مربوط به اختلالات مرتبط با به کارگیری اتکنولوژی های نوین، ختم می گردد. البته با اولویت های متفاوت برای هر بخش از صنعت بیمه. به طور مثال در بخش بیمه درمان/اشخاص، برای دارندگان بیمه نامه بیشترین دغدغه به موضوع ریسک ها و خطرات مرتبط با استفاده از داروهای جدید و تهدیدهای مرتبط با سلامت، برمی گردد این در حالی است که در بخش بیمه های بازرگانی/تجاری، بیشترین دغدغه مشتریان منعطف به ریسک های ناشی از تغییرات مستمر فضای کسب و کار است. هر چند که ریسک های سایبری به تمامی رشته های بیمه ای قابل تعمیم است. هر چقدر تصویر از ریسک های نوین واضح تر می شود، عکس العمل ضعیف و کم نورصنعت بیمه نسبت به این مهم، بیشتر نمایان می گردد. این واقعیت که تنها درصد اندکی از بیمه گذاران اعتقاد دارند که بیمه نامه های فعلی پوشش ریسک های در حال شکل گیری را به صورت کامل پوشش می دهند، خود دلیلی است بر لزوم توجه جدی بیمه گران به موضوع تغییر نگرش آنها در اولویت بندی ریسک ها بر اساس نظر و دغدغه مشتریان و اعمال این نقطه نظرات در فرآیند طراحی و ارایه محصولات بیمه ای که قادر به انطباق با متغیرهای امروزه بازار و پوشش دهنده خلاء موجود، باشد است. تغییر ذائقه و سلیقه مشتریان می تواند منجر به خلق فرصت هایی نوین برای بیمه گران باشد تا از این طریق نسبت به پاسخگویی به ریسک های در حال توسعه، از آمادگی لازم برخوردار باشند.
در حال حاضر، تعداد مشتریانی که حاضرند دیتا و اطلاعات خود را با بیمه گران به اشتراک گذارند و جهت شخصی سازی سرویس های فرآیند کنترل ریسک (Risk-Control) و پیشگیری از ریسک (Risk-Prevention)، مبالغ اضافی هم به پردارند، هر روز بیشتر می شود. آنها همچنین تمایل به استفاده از مدل های جدید بیمه ای دارند مثل بیمه نامه های سریع الوصول (On-Demand) و بیمه نامه های پارامتریک (Parametric Insurance) که بیمه گذار را قادر به داشتن پوشش های بیمه ای لازم برای ریسک های در حال توسعه به روش پایدار و سودده، می کند را دارند.
مطالعه و بررسی فرصت های موجود در صنعت بیمه مبین این واقعیت است که سرعت تولید محصولات جدید بیمه ای پاسخگوی نیازهای موجود و در حال توسعه، بازار را نمی دهد و قاعدتا جهت استفاده بهینه از این فرصت ها، چابکی و سرعت عمل همان چیزی است که بیمه گران امروز بیشتر از هر مقطع زمانی دیگر، به آن نیازمند هستند. در روش نوین ارزیابی ریسک، زمان بر بودن یکی از فاکتورهای بر هم زننده اثربخشی محصولات نوین و ارتقای آن است. بی تردید، بیمه گرها در حالی که اماده پایش و کنترل ریسک و انطباق با تغییر مستمر ذائقه مشتریان می شوند، هم زمان بایستی توانمندی های خود را در ارتباط با فرایندهای مرتبط با کنترل ریسک و محاسبه و ارزیابی ریسک، ارتقا دهند. یکی از عوامل بازدارنده در این میان، موضوع عدم ایجاد و توسعه زیرساخت های مورد نیاز جهت بهره برداری از تکنولوژی های نوین است که در جای خود، می تواند فرآیند ارایه پشتیبانی های لازمه از به کار گیری تکنولوژی های نوین را دچار اخلال نماید. برخورداری از ابزار و تکنیک هایی که به کمک آنها بیمه گران به توانند نیازهای مشتریان را با هوشمندی و روی گشاده پاسخگو باشند، از جمله توانمند سازهایی هستند که می بایستی شرکت های بیمه به آنها دست یابند.
موفقیت های اینده شرکت های بیمه گر در گرو طراحی و اعمال مدیریت جامع ریسک ، پرداخت سریع خسارت که جبران زیان های مادی مشتریان را نماید می باشد. در کنار اعمال این رویکردها، شرکت های بیمه گر بایستی به عنوان شریک مشتریان خود و عامل پیشگیری کننده از بروز خسارت، عمل نمایند به طوریکه دارندگان بیمه نامه این احساس را داشته باشد که در فرآیند پیشگیری از خسارت، بیمه گر به صورت مستمر در کنار و همراه وی است. اعمال رویکرد 3P ، شامل عمل نمودن شرکت های بیمه گر به عنوان شریک مشتریان (Partner)، اعمال رویکرد پیشگیری از خسارت توسط بیمه گران و همراهی مشتریان در اجرای این مهم (Preventer) و پرداخت سریع خسارت به زیان دیدگان (Payer)، باعث افزایش حضور و درگیری مشتریان به سطوح متفاوتی خواهد شد و صنعت بیمه را دچار تحولات جدیدی خواهد نمود. اجرای این رویکرد همچنین می تواند منجر به توسعه ارزش آفرینی محصولات بیمه ای و سودآوری بلند مدت شرکت های بیمه گر شود. در عصری که تجربه خوب مشتری یک سرمایه حیاتی محسوب می شود، طراحی محصولات بیمه ای و اعمال نوآوری های منتج به تجربیات متمایز مشتریان، یک میدان درگیری جدی برای شرکت های بیمه گر، محسوب می گردد و می تواند به عنوان یک عامل یا مزیت رقابتی از آن یاد کرد.
اعمال رویکرد 3P از طرف شرکت های بیمه گر و از طریق باز طراحی سامانه های مدیریتی و راهبری، امر پیچیده و دور از ذهنی نمی باشد و بایستی اذعان داشت که با ورود تکنولوژی های جدید به صنعت بیمه، اکثر شرکت های بیمه ای خواه نا خواه مجبور به پیروی از نرم های نوین بازار و انجام تغییرات مقتضی در طراحی محصولات بیمه ای خود خواهند بود. با پیشرفت های تکنولوژیک انجام پذیرفته در طی چند سال اخیر، مواردی هم چون بلاک چین، اینترنت اشیاء، G5، هوش مصنوعی، خانه های هوشمند، کارخانه های هوشمند و .... این امکان مهیا خواهد بود که بیمه گر و بیمه گذار به توانند در پایش مستمر وضعیت موضوع بیمه نامه با هم همکاری لازم را داشته باشند در چنین وضعیتی قاعدتا جهت جلب مشارکت مشتریان برای انجام همکاری های لازم، بیمه گر می بایستی در طراحی محصولات بیمه ای، این نقش مشتری را به رسمیت بشناسد و به عبارتی استفاده از محصولات نوین بیمه ای برای طیف وسیعی از مشتریان، ارزش آفرین باشد و آنگاه است که شرکت بیمه گر به عنوان شریک (Partner)، قلمداد می گردد. در یک قرارداد بیمه، منافع حاصل از اعمال رویکرد مشارکت در منافع برای مشتریان، لازم نیست که همواره به عنوان برگشت حق بیمه و یا لحاظ اعتبار پولی جهت قراردادهای بعدی در نظر گرفته شود بلکه در مواردی می توان منابع مالی حاصل از همکاری مشتری را با نظر خود مشتری، صرف امور خیریه و کمک به نیازمندان نمود و این حس را در بیمه گذار ایجاد نمود که همکاری وی جهت کاهش و مدیریت بهینه ریسک و به تبع آن عدم بروز خسارت، منجر به خلق ارزش برای وی می گردد(Social Responsibility).
اعمال رویکرد مشارکت در منافع در یک قرارداد بیمه ای که مشتری نیز در فرآیند پیشگیری از خسارت (Loss Prevention) مشارکت می نماید و به عنوان همکار و شریک شرکت بیمه گر عمل می نماید، در نهایت منجر به ارتقای فرآیند پیشگیری از بروز خسارت از طریق همکاری مشتری با بیمه گر می شود. بر همین اساس بیمه گر در حقیقت توانمندی خود را در فرآیند Loss Prevention ارتقاء می دهد و به عنوان پیشگیری کننده (Preventer) عمل می نماید. بایستی اذعان داشت که رویه اجرای فرآیند پیشگیری از بروز خسارت در صنعت بیمه کشورمان از اقبال مناسبی در میان شرکت های بیمه ای برخوردار نمی باشد و اغلب شرکت های بیمه گر داخلی، پس از بازاریابی و عقد قرارداد، ارتباط و تعاملی با بیمه گذاران برقرار نمی کنند و ریسک های تحت پوشش نیز به حال خود رها بوده مگر در صورت بروز خسارت. البته اعمال رویکرد پیشگیری از خسارت (Loss Prevention) در حال حاضر و در میان بیمه گران خارجی نیز از فراگیری چندانی برخوردار نیست و بعضا در بیمه های متقابل پی اند آی و بیشتر برای کشتی های اقیانوس پیما، اعمال می گردد هر چند که با ورود تکنولوژی های نوین، این امکان مهیا خواهد بود که بیمه گران به توانند به کمک بیمه گذاران، در لحظه از وضعیت ریسک تحت پوشش خود گزارش های لازم را دریافت نمایند و به تبع آن و حسب لزوم نسبت به اقدامات پیشگیرانه (Preventive Measures)، اقدام نمایند. به طور مثال تصور کنید در وسط اقیانوس و با توجه به شرایط طوفانی، حسگرهای تعبیه شده در بدنه یک کشتی به صورت هوشمند از افزایش تدریجی فشار امواج بر بخشی از بدنه کشتی گزارش به پل فرماندهی ارایه نماید و کاپیتان کشتی نسبت به انجام اقدامات پیشگیرانه و جلوگیری از عبور نیرو های وارده بر بدنه کشتی از حد مجاز ، اقدامی انجام ندهد. قاعدتا استمرار چنین شرایطی بعضا می تواند به بروز خسارت به کشتی و بار و یا حتی غرق کشتی منجر شود. این در حالی است که با به کارگیری تکنولوژی های نوین، امروزه این امکان مهیا می باشد که شرایط کشتی در لحظه به بیمه گر و دیگر ذینفعان گزارش شود و با تعاملی که بیمه گر می تواند با بیمه گذار (مالک کشتی) داشته باشد، از بروز خطای انسانی کاپیتان کشتی پیشگیری شود. در مثال اشاره شده بیمه گر با همکاری بیمه گذار بعنوان عامل اصلی پیشگیری کننده (Preventer) از بروز خسارت عمل می کند.
در کنار اعمال رویکرد های فوق الذکر، یکی دیگر از اصلی ترین نیازهای مشتریان، پرداخت خسارت در حداقل زمان ممکن است. پر واضح است که با به کارگیری تکنولوژی های نوین مورد اشاره بسیاری از مراحل پرداخت خسارت یا حذف می شوند و یا می تواند در لحظه انجام پذیرد و بر همین اساس امکان انجام فرآیند پرداخت خسارت در مدت کوتاهی(چند دقیقه)، دور از ذهن نخواهد بود و نهایت آنکه شرکت های بیمه گر قابلیت های خود را جهت سرعت دادن به فرآیند پرداخت خسارت، ارتقاء دهند و به عنوان پرداخت کننده (Payer) عمل نمایند. در هر صورت روند افزایشی سرمایه گذاری شرکت های بیمه گر در فرآیند طراحی و ارایه محصولات نوین بیمه ای درسطح جهان، نشان دهنده واقعیت است که صنعت جهانی بیمه در حال پذیرش نقش تکنولوژی های نوین و انطباق تدریجی خود با این بسترها و امکانات است. قابل پیش بینی است که در آینده ای نه چندان دور، فروش اغلب محصولات بیمه ای برای بیشتر مشتریان حقیقی و حتی درصد قابل توجه ای از مشتریان حقوقی، به صورت محصولات دیجیتال، یکپارچه و بدون دخالت کارگزار و یا نماینده بیمه (Seamless)، انجام خواهد پذیرفت.
به نظر می رسد صنعت بیمه کشور، در ابتدای این مسیر قرار دارد و انتظار می رود سیاست گذاران و متولیان امر بیمه در کشور، نسبت به اتخاذ اهداف، راهبردها، برنامه ها و رویکردهای لازمه اقدام نمایند و بر همین اساس، ورود تکنولوژی های جدید به بازار بیمه و به تبع آن محصولات نوین بیمه ای، منجر به بهینه سازی فرآیند بیمه گری، کاهش قیمت تمام شده، کاهش تخلفات، ارزش آفرینی برای مشتریان، ساده سازی فرآینده بیمه گری، افزایش سرعت در فرآیند صدور و افزایش سرعت در فرآیند پرداخت خسارت و نهایتا رشد پایدار صنعت بیمه کشور،گردد.
از طرف دیگر ظهور اینشور تک ها و کانال های جدید فروش در بازار بیمه کشور مبین این مطلب است که رفتار مصرف کننده در حال تغییر است و بیمه گران می بایست آمادگی لازم را برای تغییرات گسترده، در کسب و کار بیمه ای داشته باشند./علی عزتی
منابع: World Insurance Report 2019, Capgemini/Efma
Atlas Magazine, July 2019, Insurance News from Africa & Middle East
Zaffino, Peter. 2016. “These Are the Biggest Business Risks Today”