یک کشتی باری ۲۲۴ هزار تنی، کانال سوئز، حیاتی‌ترین شریان تجارت جهانی، را بسته و عبور حدود 9.6 میلیارد دلار (هفت میلیارد پوند) کالا در روز را سد کرده است.
خبر به همین سادگی بود اما برای اینکه بدانیم چه اتفاقی افتاده وعواقب آن چیست، نگاهی کارشناسانه لازم است. بر این منوال اجاره دهید موضوع را بیشتربررسی کنیم:
کانال سوئز
آبراه سوئزکانالی است که با دست بشرساخته و در سال 1869 افتتاح شد. این کانال دریای مدیترانه را به خلیج سوئز که شاخه‌ای از دریای سرخ است متصل می‌کند. کانال سوئز در غرب صحرای سینا و شمال شرق کشور مصر واقع شده است. طول كانال سوئز از پورت سعيد در ساحل درياي مديترانه تا شهر سوئز درکرانه درياي سرخ ۱۶۳ کیلومتر می‌باشد.
در نیمه راه، دریاچه المرة، کانال را به دو شاخه تقسیم می‌کند. قسمتی از کانال در شمال دریاچه اَلمُرةَ واقع شده و قسمتی در جنوب این دریاچه قرار دارد. کانال سوئز میانبری برای کشتی‌هایی است که از اروپا به سوی آسيا روانه می‌شوند.
پیش از احداث این کانال، کشتی‌ها برای رفتن از اروپا به آسیا، ناچار بودند تا دماغه اميد نيك در جنوبی‌ترین بخش قاره آفريقا پیش روند یا این که بارهای کشتی را پس ازتخلیه درساحل درياي مديترانه، از طریق زمینی به شهرسوئز درساحل دریای سرخ رسانده و با کشتی دیگری از دریای سرخ به کشورهای آسیایی بفرستند.
کانال سوئز سریع‌ترین مسیرکشتیرانی بین اروپا و آسیاست. و یکی از منابع اصلی درآمد ارزی مصر است.
کشتی Ever Given
Ever Given یک کشتی کانتینربر کلاس طلایی است ، Ever Given یکی از بزرگترین کشتی های کانتینربر جهان است. این کشتی متعلق به Shoei Kisen Kaisha ژاپن است، که در زمان حادثه دراجاره شرکت حمل ونقل کانتینربربه نام Evergreen Marine مستقردرتایوان می باشد.
ساخت این کشتی با آبخور 14 متری در 25 دسامبر 2015 توسط کشتی سازی Imabari آغاز و در 9 می 2018 به آب اندخته شد.
حادثه گیرافتادن کشتی و مسدود شدن کانال
مشکل از آنجا آغاز شد که کشتی Ever Given ثبت شده در پاناما، به مدیریت شرکت تایوانی «اورگرین» و متعلق به شرکت ژاپنی «شوی کیسن کایشا»، صبح روز سه‌شنبه مورخ 23 مارچ 2021 به دلیل وزش باد شدید در کانال گیر کرد.
۱۶۰ فروند کشتی در دو طرف این کانال حیاتی، که حدود یک دهم تجارت جهانی از آن عبور می‌کند، متوقف شدند.
سمیر مدنی، از بنیانگذاران شرکت «تانکر ترکرز»، در توضیح تاثیر بسته شدن این مسیر تجارت جهانی بر قیمت کالاها، به فایننشال تایمز گفته: «انسداد طولانی مدت، عواقب شدیدی خواهد داشت؛ از جمله روی قیمت نفت و نرخ حمل‌ونقل تاثیر می گذارد و کشتی‌های باری را مجبور به پیمودن مسیری به مراتب طولانی‌تر از دور قاره آفریقا می کند.»
تصاویر انتشار یافته نشان می‌دهند که دماغه کشتی تقریبا به دیواره شرقی کانال چسبیده و بخش انتهایی بدنه‌اش به دیواره غربی کانال مماس شده است
به‌گفته کارشناسان، وقوع چنین سانحه‌ای در تاریخ ۱۵۰ ساله کانال سوئز بی‌سابقه است
کشتی‌های یدک‌کش از صبح روز چهارشنبه 24مارچ 2021 فعالیت خود برای جابه‌جا کردن این کشتی باری را آغاز کرده‌اند اما تا روز دوشنبه 29 مارچ هنوز مشخص نیست این عملیات چقدر زمان خواهد برد.
ژنرال اسامه رابی، رئیس اداره مدیریت کانال سوئز، گفت: «همه اقدامات لازم برای گشایش آبراه و به جریان افتادن کشتیرانی را انجام خواهیم داد.
شرکت کشتیرانی مالک این کشتی نیز اعلام کرد که هیچ‌یک از ۲۰ خدمه حاضر در کشتی در جریان این سانحه آسیب ندیده‌اند و نشانه‌ای دال بر آسیب‌دیدگی و یا آلودگی و نشت سوخت از کشتی به چشم نمی‌خورد.
دلیل گیرکردن این کشتی در کانال هنوز مشخص نیست. به گزارش هواشناسان مصری، سرعت باد در روز سه‌شنبه 23 مارچ 2021 حدود ۵۰ کیلومتر در ساعت برآورد شده است. شرکت کشتیرانی «اورگرین» مستقر در تایوان که هدایت این کشتی را برعهده دارد روز چهارشنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد که این کشتی هنگام ورود به کانال سوئز از آب‌های دریای سرخ، با وزش شدید باد روبه‌رو شد اما هیچ‌یک از کانتینرهایی که حمل می‌کند غرق نشده‌اند.
با این همه هنوز مشخص نیست وزش باد با اين سرعت چگونه می‌تواند یک کشتی کانتینر بر ۲۲4 هزار تُنی را از مسیر خارج کند.
این کشتی درقسمت ورودی کانال از سمت دریای سرخ به گل نشسته. این ناحیه باریک‌ترین بخش کانال به شمار می‌رود و مسیر رفت‌وآمد کشتی‌ها در آنجا یک‌طرفه است.
هر روز به‌طور متوسط ۵۰ کشتی غول‌پیکر از کانال سوئز عبور می‌کنند. تنها در سال گذشته نزدیک به ۱۹ هزار کشتی از آن عبور کرده اند. مسدود شدن اين آبراه به مدت چند روز جریان تجارت و حمل ونقل بین المللی وهمچنین حمل ونقل مواد نفتی را با آسیب جدی مواجه خواهد کرد.
عواقب و خسارات ناشی از حادثه
اگر اظهارات مالک کشتی منطبق با واقعیت باشد، در این حادثه خسارت جانی برای خدمه وکارکنان کشتی و نشت و ریزش مواد سوختی و آلودگی محیط زیست وجود ندارد اما کارشناسان بین المللی پیش بینی می کنند مالک و بیمه گر یکی از بزرگترین کشتی های کانتینری جهان که در کانال سوئز گیر افتاده ، حتی در صورت انتقال سریع کشتی ، متحمل میلیون ها دلار خسارت شوند. خسارات مربوطه را می توان به ترتیب زیر حدس زد:
● خسارت وارد به بدنه و ماشین آلات کشتی
● هرینه هائی که برای شناورسازی مجدد کشتی و در مسیر قراردادن آن صرف می شود
● خسارات ناشی از اختلال درکشتیرانی و حمل ونقل بین المللی کالا برای روزهائی که کانال مسدود باشد شامل:
√خسارت وارد به کالاهای فاسد شدنی
√خسارات حاصل به علت دیر رسیدن محمولات به مقاصد پیش بینی شده.
√خسارات مورد ادعای مسئولان کانال سوئز در مورد درآمد ازدست رفته در روزهای مسدود بودن کانال
√خسارت مورد ادعای مالکان سایر کشتی ها که عبور ومرور آنها مختل شده.
قسمت های زیر ترجمه گزارش Carolyn Cohn and Jonathan Saul گزارشگران رویترز است .
دیوید اسمیت ، رئیس دریائی کارگزاری بیمه McGill and Partners گفت: "همه راه ها به کشتی منتهی می شود."
کارشناسان بین المللی برای دریافت اطلاعات بیشتر موفق به تماس با مالکان کشتی نشدند.
منابع بیمه ای می گویند کشتی های کانتینربر با این اندازه، احتمالاً برای خسارات بدنه و ماشین آلات با مبلغ 100تا 140 میلیون دلار بیمه می شوند. دو منبع بیمه ای گفتند این کشتی در بازار ژاپن بیمه شده است.
هزینه عملیات نجات به عهده بیمه گران بدنه و ماشین آلات است.
یکی از وکلای بین المللی حمل و نقل ، که خواسته نامش فاش نشود، گفته: "این بزرگترین فاجعه برای کشتی کانتینربر است که بدون برخورد کشتی روی داده است. "
Martijn Schuttevaer ، سخنگوی شرکت خدمات دریایی هلند Boskalis ، به رویترز گفت که شرکت تابعه Smit Salvage برای عملیات نجات استخدام شده است. تیمی متشکل از 10 نفر عازم مصر هستند.
مسائل مربوط به زنجیره تامین
علاوه بر این ، منابع گفتند که صاحبان محموله های موجود در Ever given و کشتی های دیگر که در کانال گیر کرده اند احتمالاً از بیمه گرمسئولیت کشتی در قبال ضرر و زیان مربوط به کالاهای فاسدشدنی یا مهلت های تحویل از دست رفته مطالبه زیان می کنند.
ماركوس بیكر، سرپرست جهانی ، بیمه دریایی و محمولات درکارگزاری بیمه مارش ، گفت: "اگر مرتبا برروی تجمیع كشتی ها کارمی كنید ، مسائل زیادی در زمینه زنجیره تأمین وجود دارد."
کلوپ P&I انگلستان بوسیله ایمیل در بیانیه ای به رویترز گفت که این موسسه، کلوپ محافظت و جبران خسارت برای کشتی کانتینر بر Ever given است ، اما از اظهار نظر بیشترخودداری کرد. این گونه کلوپ ها معمولا یک سوم مسئولیت ناشی از تصادف را که بموجب بیمه بدنه پوشش ندارد و همچنین مسئولیت های مالکان یا اداره کنندگان کشتی در برابر اشخاص ثالث و دعاوی ناشی ازآلودگی وآسیب به محیط ریست و آسیب دیدگی کارکنان و خدمه را تحت پوشش قرار می دهند. آقای اسمیت از کارکنان موسسه McGill گفت ، عمده اینگونه مطالبات ، احتمالا از طریق برنامه ای که توسط گروه گسترده تر باشگاه های بین المللی P&I اجرا می شود، بیمه اتکائی می شوند.
منابع محلی گفتند حداقل 30 کشتی در شمال Ever Given و سه کشتی در جنوب مسدود شده اند. همچنین می توان تجمع، ده ها کشتی دراطراف ورودی های شمالی و جنوبی کانال را اضافه کرد.
شرکت تجزیه و تحلیل Kpler گفت بیش از 20 نفتکش حامل محمولات نفت خام و مواد نفتی تصفیه شده تحت تأثیر این اختلالات قرار گرفته اند.
Rahul Khanna, رئیس جهانی مشاوره دریائی ریسک در Allianz Global Corporate & Specialty (AGCS) گفت همچنین ادعاهایی برای خسارت کانال وجود دارد. عکس های به اشتراک گذاشته شده توسط مقامات مسئول کانال سوئز نشان می دهد که یک دستگاه حفاری مشغول تراشیدن خاک وسنگ بدنه کانال برای کمک به خارج شدن کشتی از وضعیت درگیرشده می باشد.
به گفته AGCS ، زمینگیرشدن کشتی ها شایع ترین حوادث حمل و نقل دریائی درکانال سوئز است که در 10 سال گذشته 25 مورد اتفاق افتاده .
با این حال بعید به نظر می رسد بیمه گران با ادعای ریختن موادنفتی و سوخت به کانال روبرو شوند. Bernhard Schulte Shipmanagement ، شرکت مدیریت فنی کشتی ، گفت هیچ گزارشی حاکی از آلودگی وجود ندارد .
با توجه به اینکه گزارش حادثه، شرایط قرارداد اجاره کشتی، شرایط مندرج در بارنامه های حمل و شرایط و نوع پوشش های بیمه ای و مقررات کلوپ های حفاظت موجود هنوز انتشار نیافته، اطهار نظر درمورد خساراتی که بیمه گران باید بپردازند دشوار است ، اما اگر این حادثه مشمول تعریف زیان همگانی شود، خسارات وارد به بدنه و ماشین آلات و هزینه های شناورسازی و رفع گیر کشتی ، ضمن رعایت شرایط قرارداداجاره و بارنامه های حمل و بیمه نامه بدنه و ماشین آلات و محمولات کشتی باید طبق مقررات زیان همگانی حاکم بر آنها بین ذینفعان سفر دریائی تسهیم شود. و بیمه گران مربوطه سهم خود را طبق بیمه نامه های صادره جبران کنند.
برگرفته از سایت خبری "ریسک نیوز"